Dónal Ó Mulláin
Rugadh agus tógadh Dónal Ó Mulláin ar an Screathan taobh thiar de Chúil Aodha.
Cumadóir amhrán agus scéalaí thar cuimse dob ea é. Bhíodh sé ag iomaíocht ag Oireachtas na Gaeilge go minic i lár na haoise seo caite agus is ann a chan sé An Poc Ar Buile chun gur chualadh Muintir na hÉireann ar dtúis é. Lean cáil an amhráin seo ar fud an domhain. Ach is mó amhrán eile agus scéal eile do scríobh sé chomh maith.
D’fhág sé féin agus a bhean Siobhán seisear páiste ina dhiaidh. (ó shuíomh Fhéile na Laoch http://feilenalaoch.com/2011/09/donal-o-mullain/ )
Chan Nell Ní Chróinín an t-amhrán so i ndiaidh di Corn Uí Riada a bhuachaint ag Oireachtas na Samhna 2014
Foinse: Cartlann Sean Nóis TG4 (Eibhlís Uí Thuama)
Tráthnóna Dé Satharain, ‘s me istigh i dtigh óil,
Sa chúinne go seascair is piúnt os mo chómhair.
Do tháinig chúm gasra ‘s do luíodar ar ól,
A’ díol is a’ glaoch ar na cártaibh.
Cúrfá
Snáithidí, méaracáin, cailc is siosúr,
Is iarann smúdála ‘ bhí a bpáirt ag an dtriúr.
Táilliúr na gince is Táiliúr na gcrúb
Agus Táilliúr na buile ó Chill Áirne.
Bhí duine ‘cu ‘r leath-bhuile is duine ‘cu óg,
Is duine ba shine ná mise go mór.
Do luíodar ar aighneas nuair a dhruid chucu ‘n t-ól,
Féachaint cioca dob oilte mar tháilliúr.
Cúrfá
Do labhair an fear críonna, ‘ sé an tuise ‘cu éireodh,
Dá bhfeicfeadh sé duine ‘ siúl roimis sa ród,
Go gcuirfeadh sé culaith air ó smigín go bróg
Gan furca ná féithleog ar fháithim.
Cúrfá
Ní gearánta dhuit a dhuine
do labhair an fear óg,
Ach ag táilliúirí oilte níl meas ar do shórd.
Mara bhfeicfinn ag an gcúinne don duine ach a chló
Chuirfinn culaith air don bhfaisean is déanaí.
Cúrfá
Do labhair an fear buile, is fuinneamh ‘na ghlór.
Éistíg!
ar seisean, ná labharaíg níos mó.
Mara bhfeicfinn ach an cúinne ‘nar ghaibh an fear óg
Chuirfinn culaith air a sheasódh go bás é!
Cúrfá
Sarar rith liom-sa an ghloine ‘ bhí ‘gam-sa a ól
Do bhuail táilliúr na buile le pleannc an fear óg.
Gloiní ‘ dul ‘na mbloghtracha, a’ titim den mbórd
Is tiománadh ar buile ‘n fear tabhairne.
Cúrfá
D’éiríos im’ sheasamh chun réitigh, d’ár ndóigh
Ach dá mhéid mo chuid saothair, bhíos lán d’ fhuil shrón.
Ciceanna teannaithe ‘ bhí ag éirí dom thóin
Is bhí mo loirgne stracaithe is gearrtha.
Cúrfá